วิดีโอไวรัลคืออะไร อะไรคือ Viral วันนี้ ChoiCer จะมาอธิบายให้ฟัง

ภาพจาก http://mashable.com/category/virality/

ผมเป็นคนที่ชอบดูคลิป ชอบศึกษากระแสต่างๆที่กระจายอยู่ในสังคมออนไลน์มากครับ และบ่อยครั้ง เรามักจะเจอวิดีโอโฆษณาของหลายๆบริษัททำออกมาโดยพยายามใส่ Virality หรือความเป็นไวรัลเข้าไปครับ

Virality หรือความเป็นไวรัลคืออะไร?

มันก็คือแนวโน้มของเนื้อหานั้นๆไม่ว่าจะเป็นในรูปของข้อความ รูปภาพ วิดีโอหรือสื่ออื่นๆในการแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว ต้นกำเนิดของคำว่า Virality ก็คือคำว่า Viral ซึ่งเป็นการแปลงมาจากคำว่า Virus นั่นเอง เนื่องจาก Virus มีลักษณะของการแพร่กระจายลุกลามอย่างรวดเร็ว Viral จึงหมายถึงที่แพร่กระจายรวดรเร็วครับ

"เข้าใจ Virality แล้วเกี่ยวอะไรกับวิดีโอนี้ล่ะ"

ก็เพราะว่าเนื้อหาไวรัลมันมีในไทยมาได้สักพักแล้วครับทั้งที่แบบจงใจและไม่จงใจ ถ้ายกตัวอย่างแบบจงใจก็คือ

โฆษณาไวรัลของ Snickers Thailand

อันนี้ที่หลุดๆมาตอนแรกครับ ไม่มีการเฉลย ไม่มีพูดถึง Snickers เหมือนแอบถ่ายมาจริงๆ ซึ่งเกิดกระแสมากครับ ทุกคนพูดถึงกันหมดบางคนก็งง บางคนก็สงสัย บางคนด่าเลยก็มีครับ ที่แน่ๆคือกระแสลบมากกว่าบวก คลิปนี้โผล่มาช่วงวันที่ 3 กรกฎาคม 2556 และไม่ใช่บัญชีของ Official Snickers Thailand เป็นคนโพสท์

ตัวนี้เป็นวิดีโอที่ทำมาเพื่อเฉลยครับ ซึ่งเรื่องกว่าจะมีวิดีโอตัวนี้ขึ้นมาก็ผ่านไป 3 วันแล้วครับ อันนี้ Snickers Thailand ออกมาโพสท์เอง แต่มันสายไปแล้วครับ กระแสลบมันเกิดแล้ว ไม่พังลงง่ายๆ

เรียกได้ว่าแทนที่จะใช้ความไวรัลให้เกิดกระแสที่ดีต่อ Brand ของตัวเองกลับกลายเป็นการทำให้สังคมรุมประนามและประท้วงวิธีการโฆษณาไวรัลแบบหลอกลวง ที่ทำร้ายความรู้สึกคนดูกันแบบนี้

"มาดูอีกอันกันบ้าง"

โครงการสานรัก วิดีโอชุดจาก AIS

มีทั้งหมด 3 ตัว แต่ผมเอามาเป็นตัวอย่างเพียงตัวเดียวแล้วกันนะครับ ใครที่สนใจลองเข้าไปดูใน Youtube ต่อได้เลย

เป็นวิดีโอเมื่อปี 2557 ช่วงเดือนสิงหาคม AIS ได้ปล่อยวิดีโอออกมา 3 ตัว เป็นวิดีโอชุด "สร้างแรงบันดาลใจ"ที่มีเนื้อหาเสริมสร้างแรงบันดาลใจนั่นเอง อย่างคลิป "สับปะรด (Pineapple)" ที่นำมาให้ชมกัน ก็เป็นเรื่องราวของครอบครัว แม่-ลูก ที่แม่ก็ไม่มีการศึกษาสูง ฐานะครอบครัวก็ยากจน ไม่รู้วิธีจะสอนลูก แต่ก็ใช้วิธีการสอนแบบให้ลูกได้เรียนรู้จากการมอง การดูตัวอย่าง และลูกของเธอก็ได้รับทุนจากโครงการสานรักจนเรียนจบระดับปริญญาตรี โอ้โห!! ความรู้สึกดีๆนี่เอ่อล้นเต็มจอไปหมดเลยนะครับ

เป็นไงล่ะครับ เปรียบเทียบกันแล้ว เห็นความต่างของความรู้สึกเวลาดูเลยใช่ไหมครับ?

ซึ่งถ้าพูดถึงองค์ประกอบที่จะทำให้เกิดความไวรัลขึ้นได้เนี่ย ก็จะมีพูดกันหลากหลาย แต่ที่ฉ่อยเห็นชัดที่สุดก็คือ ความแตกต่างที่แปลกใหม่ และ กระตุ้นให้เกิดอารมณ์ร่วม ซึ่งถ้าหากมองโฆษณาไวรัลต่างๆมากมายก็จะพบองค์ประกอบเหล่านี้เสมอ ถ้าดูจากตัวอย่างก็จะเห็นชัดเลยครับว่า ไม่ว่าจะ Snickers หรือ AIS ต่างก็มีความแตกต่าง แปลกใหม่ และกระตุ้นให้เกิดอารมณ์ร่วมทั้งสิ้น

แต่ว่าดูแล้วมันก็ยังให้ความรู้สึกต่างกันอยู่นะ?

แน่นอนว่าต้องต่างกันอยู่แล้วและนี่คือจุดที่ทำให้ความไวรัลจะเกิดประโยชน์หรือโทษต่อ Brand นั้นๆก็คือ ไวรัลที่ดีจะต้อง ทำให้เกิดความรู้สึกที่ดี เช่น ความสุข ความน่าสนใจ ความส่วนร่วม ความเชื่อมั่น เป็นต้น

ท้ายที่สุดของแนะนำวิดีโอเมื่อเร็วๆนี้ที่เป็นไวรัลบนสังคมออนไลน์ที่ผมประทับใจ

(แต่ต้นฉบับมีคนดู แสนกว่าเท่านั้น... ข้อมูลเมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม 2558)

SCG Packaging

Your Unbounded Answers "ข้อจำกัดในชีวิต"

สิ่งที่ตามมาพร้อมกับ Viral Videos ก็คือกระแสสังคมและการกระจายผ่านช่องทางต่างๆ

ที่ผมต้องพูดถึงยอดวิวว่ามันน้อยก็เพราะว่า ผมรู้จักวิดีโอตัวนี้ผ่าน Facebook ครับมันขึ้นมาในหน้า News Feed ซึ่งถูกโพสท์โดยเพจเกี่ยวกับการตลาดที่ผมติดตามอยู่ ขอไม่ระบุชื่อนะครับ ซึ่งผมสังเกตหลายทีแล้วครับว่าเพจเหล่านี้ เวลาโพสท์วิดีโอมักจะโพสท์เสมือนเป็น content ของตัวเอง คือไม่มีการให้ credit ไม่มีการพูดถึงว่าวิดีโอตัวนี้มาจากไหนยังไง ใครสร้าง ใครทำ ซึ่งนั่นทำให้คนไม่รู้ว่าจริงๆแล้วโฆษณานี้เจ้าของเป็นใคร และคนไทยนิสัยมักง่ายอยู่แล้วครับ อะไรง่ายๆชอบหมด ก็ไม่มีทางไปหาเจ้าของหรอกครับ มีส่วนน้อยที่จะเป็นแบบนั้น

อยากฝากไว้ครับ ไม่ใช่แค่เรื่องของวิดีโอเท่านั้น แต่ การที่เรานำเนื้อหาของคนอื่นไม่ว่าจะอยู่ในรูปแบบใดก็ตาม เราสมควรให้เกียรติผู้สร้างเนื้อหานั้นขึ้นมาครับ เริ่มต้นได้ง่ายๆเพียงแค่ระบุว่าใครเป็นเจ้าของ แนบลิงค์กลับไปยังเว็บไซท์ต้นทาง เช่น เอามาจาก Youtube ก็แนบ URL สำหรับวิดีโอตัวนั้นบน Youtube ไว้ด้วยครับ

---

ตัวอย่าง

สุดยอดจริงๆครับ ถ้าอยากมีตัวช่วยในการปลดข้อจำกัดในชีวิตของตัวเองต้องดูวิดีโอนี้เลย!

Your Unbounded Answers "ข้อจำกัดในชีวิต" โดย SCG Packaginghttps://www.youtube.com/watch?v=MLCSGL4c9qY
----

แค่นี้ก็ถือว่าเป็นการให้ credit กับเจ้าของแล้วนะครับ ^^ แต่ในทางกฎหมายก็ยังถือว่าผิดได้ เพราะเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ ถ้าเจ้าของไม่ให้สิทธิ์ในการเผยแพร่ แต่ส่วนมากถ้าไม่ได้เอาไปใช้ในเชิงค้ากำไรหรือทำให้เจ้าของเกิดความเสียหาย ก็มักจะไม่ค่อยมีการเรียกร้องสิทธิ์กันนักครับ

การละเมิดลิขสิทธิ์กฎหมายลิขสิทธิ์กำหนดพฤติกรรมใดว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์งานของผู้อื่นไว้ชัดเจน ได้แก่ การทำซ้ำหรือดัดแปลง เผยแพร่งานต่อสาธารณชน ซึ่งงานลิขสิทธิ์ของผู้อื่นโดยมิได้รับอนุญาต ส่วนงานโปรแกรมคอมพิวเตอร์นั้นได้เพิ่มการกระทำละเมิดอีกอย่างหนึ่งไว้ คือ การให้เช่าต้นฉบับหรือสำเนางาน หากผู้ใดกระทำการดังกล่าว ถือเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ ต้องรับโทษอาญาและจ่ายค่าเสียหายแก่เจ้าของงานด้วย หากผู้ใดรู้อยู่แล้วหรือมีเหตุอันควรรู้ว่างานใดได้ทำขึ้นโดยละเมิดลิขสิทธิ์ของผู้อื่น กระทำการต่อไปนี้แก่งานนั้นเพื่อหากำไร ให้ถือว่าผู้นั้นกระทำละเมิดลิขสิทธิ์ด้วย ได้แก่

• ขาย มีไว้เพื่อขาย เสนอขาย ให้เช่า เสนอให้เช่า ให้เช่าซื้อ หรือเสนอให้เช่าซื้อ  

• เผยแพร่ต่อสาธารณชน  

• แจกจ่ายในลักษณะที่อาจก่อให้เกิดความเสียหายแก่เจ้าของลิขสิทธิ์ 

• นำหรือสั่งเข้ามาในราชอาณาจักร

 (อ้างอิงจาก: การละเมิดลิขสิทธิ์ กรมทรัพย์สินทางปัญญาแห่งประเทศไทย)

ซึ่งถ้าจะให้ทางการกว่านั้นอีกก็อาจจะติดต่อเพื่อแจ้ง ขออนุญาตในการนำมาใช้ นำมาอ้างอิงด้วยครับ เพราะการอ้างอิงหรือการขอสิทธิ์ในการนำผลงานผู้อื่นมาใช้ในงานของตัวเอง มันมีเรื่องของกฎหมาย ข้อบังคับ มีระเบียบปฏิบัติของมันอยู่ครับ ถ้าจะให้เห็นภาพชัดๆก็อย่างเวลาเราเขียน บรรณานุกรม เวลาทำรายงานต่างๆนั่นล่ะครับ ยิ่งถ้าเราทำเป็นแบบ Commercial หรือนำมาใช้ในงานที่หากำไร ก็จะต้องมีเรื่องของลิขสิทธิ์ หรือบางครั้งก็ สิทธิบัตร (อันนี้จะพบบ่อยในวงการเทคโนโลยี) เพราะสิ่งเหล่านี้เขาเรียกว่า "ทรัพย์สินทางปัญญา" ครับ ซึ่งผมขอละรายละเอียดไว้ไม่งั้นจะยาวและวุ่นวายอีก เนื่องจากผมไม่ค่อยมีความรู้ด้านนี้มากนัก

อยากศึกษาเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาเพิ่มเติมลองเข้าไปดูได้ ที่นี่